سرزمین مهر

 

بنام خدا

لورانتوس (مخور)
Loranthus 

مقدمه

جنگلها یکی از زیباترین مظاهر طبیعت و از بزرگترین و گرانبهاترین سرمایه های طبیعی کشور محسوب شده که در بطن خود مجموعه ای از کنشها و واکنشها را پنهان نموده اند . جنگل مأمن هزاران هزارجانور خرد و کلان بوده که ارتباط بسیار محکمی با محیط زیست خود دارند و در حال تعادل باهم زنجیره های غذایی متعدد و در نهایت شبکه عظیم غذایی را بوجود می آورند . جنگلها این ثروتهای خدادادی می توانند سالیان سال منشأ خدمات عظیمی برای این مملکت باشند مشروط به اینکه بخوبی حفظ و حراست شوند و از به هدر رفتن آنها جلوگیری گردد .

 اثرات تخریب جنگل

 ـ مهمترین اثرات تخریب جنگل به شرح ذیل می باشد:

-عدم حفظ منابع آب

-فرسایش خاک

-بروز سیلابهای مخرب

-وقوع خشکسالی ها

-ایجاد گرد و غبار در فضای شهرها و اثرات ناشی از آن

-صدمه به حیات وحش

 

عوامل تخریب جنگل :

 

جدای از دخالت مستقیم انسان عوامل خسارتزای جنگلی یعنی عواملی که به انحاءمختلف موجب برهم خوردن اعتدال حیاتی در یک عرصه جنگلی می شوند را می توان به دو دسته عمده تقسیم نمود :

1- عوامل خسارت زای غیرزنده :                                                

الف – آتش سوزی در جنگل – که به دو دسته عمدی و غیر عمدی تقسیم می شود .

ب- عوامل جوی : سرمازدگی – تگرگ

 

ج- عوامل وابسته به خاک : کمبود عناصر غذایی

د- آلودگی هوا : بعنوان مثال گردو غبار با ایجاد پوشش روی برگ ها موجب کاهش فتوسنتز و تنفس در گیاه شده و در نهایت کاهش رشد و مرگ آن را بدنبال دارد .

 

2-عوامل خسارتزای  زنده :

الف - عوامل بیماری زای گیاهی : قارچها ، ویروسها ، باکتریها

ب- آفات :حشرات ، جوندگان

ج- گیاهان انگلی و نیمه انگلی : سس ، دارواش ، لورانتوس

 لورانتوس( مخور) : 

در استان ایلام مهمترین عامل خسارتزای جنگل ، گیاه نیمه انگلی لورانتوس ( مخور ) با نام علمی         Loranthu europeusازخانواده لورانتاسه می باشد این گیاه دارای برگهای بلند چربی فاقد دمبرگ بوده که بصورت متقابل در قسمتهای انتهایی شاخه می رویند

 

تکثیر و گسترش لورانتوس از طریق بذر صورت می گیرد. این بذور حتماً باید روی شاخه یا تنه درختان میزبان قرار گرفته تا بتواند رشد کرده و اندام مکنده خود را وارد بافت میزبان نماید . بذرلورانتوس برای پرندگان بسیار خوش خوراک بوده و به علت چسبناک بودن به هنگام تغذیه پرندگان و از طریق پاک کردن منقار و نیز از طریق فضولات آنها به شاخه و تنه درختان منتقل می شود

 

این بذور پس از استقرار روی درختان سبز شده و اندام مکنده خود را وارد بافت میزبان نموده و از آب و مواد معدنی آن استفاده می کند در نتیجه این درختان ضعیف شده و در تراکم بالای آلودگی خشک می شوند همچنین بعلت به هم خوردن توازن مواد هورمونی در ناحیه آلودگی غده ، گال تشکیل می شود درختانی که به دلیل آلودگی به لورانتوس ضعیف شده اند در مقابل آفات و بیماریهای مختلف نیز مقاومت خود را از دست می دهند .

 

این آفت از سالها قبل با پراکنش کم وجود داشته و بدلیل تعادل طبیعی خسارت چندانی وارد نمی کرده است اما در سالیان اخیر بدلایل مختلفی از جمله خشکسالیهای پی در پی و همچنین عدم استفاده از این گیاه ، سطح وسیعی از جنگلهای استان آلوده شده بطوریکه وسعت این مناطق تا 80000 هکتار برآورده گردید .از مناطق آلوده استان می توان به ارتفاعات  بانکول ، مانشت ، قلارنگ ، مله گاون ، ارتفاعات خرگاب ، چال سر ، چمن گیل ، گچان ، سیاه کوه ، بیوره ، شره و زول ، سیوان ، بزوله ، سرکل ، قلاجه اشاره نمود.

 

روش مبارزه :

بصورت مکانیکی و قطع شاخه های آلوده در فاصله 30 – 20 سانتیمتری محل آلودگی بوده و بهترین زمان مبارزه هم در پاییز و قبل از بذردهی آن می باشد .

اقدامات انجام شده :

در سال 80 – مبارزه در سطح 875 هکتار توسط کارکنان اداره کل منابع طبیعی ، تشکلهای غیر دولتی و هیئت کوهساران نیروی مقاومت بسیج

سال 81 – از محل اعتبارات ستاد حوادث و سوانح غیر مترقبه استان مبلغ 200 میلیون ریال هزینه شده و 7700 هکتار از جنگلهای استان پاکسازی گردید .

 

سال 82 – از محل اعتبارات ستاد حوادث و سوانح غیر مترقبه استان مبلغ 300 میلیون ریال هزینه و مجموعاً 4920 هکتار پاکسازی شد .

سال 83 – اعتباری جهت مبارزه با لورانتوس در اختیار اداره کل منابع طبیعی قرار نگرفت و تنها از محل طرح بسیج سازندگی میزان 2536 هکتار عملیات مبارزه صورت گرفت

سال 84 – در این سال نیز صرفاً از محل طرح بسیج سازندگی میزان 1800 هکتار از جنگلهای استان پاکسازی گردید .

 اقدامات لازم :

با توجه به اینکه سطحی بالای 60 هزار هکتار از جنگلهای استان آلوده به لوانتوس باقیمانده لازم است جهت مبارزه و جلوگیری از گسترش آن اقدام نمود . لازم بذکر است که هزینه مبارزه شامل  : خرید ادواتی از قبیل اره ، تیشه ، تبر داس ، چسب ضدعفونی  و نیز هزینه کارگری بالای 000/100 ریال برای هر هکتار می باشد .

 اقدامات انجام شده :

اداره کل منابع طبیعی استان ایلام پس از بررسی کلی و مطالعه دقیق این موضوع از سال 1380 مبارزه جدی خود را با بسیج کلیه امکانات و همکاری تشکلهای غیر دولتی و هیئت کوهساران نیروی مقاومت بسیج و همچنین بسیج سازندگی بصورت سازمان یافته با استفاده از اعتبارات ستاد حوادث و سوانح غیر مترقبه استان پیگیری نموده است که آمار آن بصورت ذیل می باشد .

لازم بذکر است که بسیج سازندگی با حضور فعال و متعهدانه خود در این امر خداپسندانه و با درک عمیق از شرایط حساس جنگلهای استان با کمک اداره کل منابع طبیعی اقدامات چشمگیر وقابل تحسینی انجام داده است که جای بسی تشکر و قدردانی دارد و می طلبد که این روند با آگاهی مسئولین دلسوز استان با حساسیت و شدت بیشتری ادامه پیدا نماید و نقش بسیج در این زمینه با توجه به گستردگی سطح آلودگی جنگلهای استان می تواند راه گشا باشد .